Định nghĩa mãn kinh là không hành kinh sau 12 tháng do suy giảm tự nhiên hoạt động của buồng trứng. Trước khi mãn kinh thực sự có giai đoạn tiền mãn kinh, đó là giai đoạn chuyển tiếp có thể có rối loạn kinh nguyệt như kinh thưa, đa kinh, thiểu kinh, vòng kinh ngắn dần, lượng kinh ít dần rồi ngừng hẳn.
Estrogen suy giảm dẫn đến nhiều rối loạn ở thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh
Nguyên nhân gây mãn kinh: Buồng trứng không đáp ứng với FSH và LH của tuyến yên. Niêm mạc tử cung không phát triển, không hành kinh nữa. Vỏ thượng thận vẫn có một lượng nhỏ estrogen duy trì một số chức năng của phụ nữ.
Mãn kinh và các yêu tố ảnh hưởng
Những yếu tố tác động đến mãn kinh: Di truyền – nhiều gia đình có người mãn kinh ở độ tuổi giống nhau. Người sống ở độ cao thấp hơn so với mặt biển thường mãn kinh muộn so với những người sống ở độ cao hơn mặt biển. Người sinh đẻ nhiều, u xơ tử cung, ung thư sinh dục: mãn kinh muộn có thể là do cường estrogen.
Những yếu tố không ảnh hưởng đến mãn kinh: Uống thuốc tránh thai, hoàn cảnh kinh tế xã hội, lấy chồng sớm hoặc muộn, dậy thì sớm hay muộn, tiền sử sẩy đẻ nhiều hay ít…
Những thay đổi rối loạn tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh
Rối loạn thần kinh thực vật: Bốc hoả, chóng mặt do rối loạn thăng bằng, ra mồ hôi ban đêm, mất ngủ, chóng mặt, nhức đầu.
Rối loạn về tâm thần: Lo lắng, hồi hộp, giảm trí nhớ, hay quên, bệnh Alzheimer, thay đổi tính tình, cáu gắt, hờn giận, mất bình tĩnh, mất tự tin, trầm cảm, dễ bị tác động của ngọai cảnh.
Thay đổi về giải phẫu: mất lớp mỡ dưới da nên da khô, nhăn nheo, tóc khô giòn, dễ gẫy, bạc màu, dễ rụng. Âm hộ, các môi lớn và môi bé teo nhỏ, buồng trứng, tử cung, cổ tử cung teo nhỏ, đau và dễ bị tổn thương khi sinh hoạt tình dục, giảm khoái cảm và ham muốn tình dục, nước tiểu lắng đọng ở bàng quang, són tiểu, dễ viêm nhiễm tiết niệu sinh dục.
Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Mãn kinh làm nguy cơ bệnh tim mạch tăng 2 – 4 lần so với người chưa mãn kinh, tăng huyết áp, tăng bệnh mạch vành, tăng nguy cơ huyết khối.
Giảm đưa can xi vào xương: Dẫn đến loãng xương rồi mất xương, lún, xẹp các đốt sống, giảm chiều cao, còng, xương dòn, xốp, dễ gẫy.
Các rối loạn ở thời kỳ này ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ, khả năng lao động cũng như chất lượng cuộc sống của người phụ nữ.
Xem thêm: “Các triệu chứng mãn kinh thường gặp ở phụ nữ”
Mãn kinh là qui luật tạo hóa, là quy luật của cuộc đời nên vui vẻ chấp nhận cần đến khám để được tư vấn và có hướng xử trí thích hợp nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống, đảm bảo hạnh phúc gia đình cũng như mang lại lợi ích cho xã hội.
Để khắc phục những tình trạng này ngoài việc đi bộ, tập thể dục, tạo một cuộc sống tinh thần thoải mái, có chế độ ăn nhiều canxi còn cần điều trị bổ sung Hormon.
Liệu pháp Hormon thay thế giảm rối loạn tiền mãn kinh
Lợi ích của liệu pháp Hormon thay thế: giảm các triệu chứng vận mạch, giảm các triệu chứng ngoài da, giảm các triệu chứng teo ở hệ niệu dục, lợi ích đến hệ thống xương, lợi ích đến hệ tim mạch, tăng tình dục, tăng tới máu não, tăng trí nhớ, giảm nguy cơ bệnh Alzheimer
Những nguyên tắc chính của liệu pháp Hormon thay thế: dùng liên tục, lâu dài, nên sử dụng sớm ngay ở thời kỳ chuyển tiếp (quanh mãn kinh). Theo dõi cẩn thận: khám phụ khoa định kỳ, làm xét nghiệm.
Tuy nhiên việc điều trị estrogen tổng hợp có nguy cơ tác động đến hệ sinh dục như quá sản nội mạc tử cung, ung thư nội mạc tử cung, các bệnh vú: đau, cương vú, ung thư, tăng huyết áp, bệnh huyết khối.
Hiện nay trên thế giới có nhiều sản phẩm Estrogen thực vật thành phần chủ yếu gồm isoflavone, tác dụng mạnh trên các triệu chứng của mãn kinh ở thành mạch máu, não, thận, xương. Do estrogen thực vật có tác dụng yếu hơn 500-1000 lần trên thụ thể α-Estrogen nên kém tác dụng trên nội mạc tử cung, buồng trứng và vú.
PGS. TS. BS. Đặng Thị Minh Nguyệt
Phó Khoa Sản Bệnh Lý – Bệnh viện Phụ sản Trung Ương
Giảng viên Đại học Y Hà Nội
Theo SKĐS
Ý kiến của bạn