Các rối loạn tâm trạng, đặc biệt trầm cảm và lo lắng có mối liên quan tới tình trạng mãn kinh. Nhiều nghiên cứu theo dõi lâu dài cho thấy có mối liên quan tăng lên về tần xuất mất ngủ tiếp sau mãn kinh.
Tuy nhiên tách bạch từ tác động của mãn kinh, người ta thảo luận rất nhiều về mối liên quan “ con gà và quả trứng” giữa mất ngủ và trầm cảm. Trong các nghiên cứu theo dõi lâu dài người ta thấy mất ngủ xuất hiện trước trầm cảm trong các rối loạn tâm trạng có tính chu kỳ. Khó ngủ liên quan tới trầm cảm. Liệu thiếu ngủ đơn giản có thể gây trầm cảm ở những trường hợp susceptible vẫn chưa rõ rang nhưng mất ngủ có mối liên quan tương hỗ gần gũi với trầm cảm.
Việc một người có nhiều cơn thức tỉnh trong giấc ngủ là cơ hội để họ có những suy nghĩ lo lắng tại nhiều thời điểm trong đêm. Rõ ràng, lo lắng tồn tại từ trước hoặc trầm cảm có từ trước sẽ làm tăng các suy nghĩ intrusive và ngăn cản giấc ngủ quay trở lại. Như vậy thức giấc lặp đi lặp lại sẽ khiến cho trí óc có cơ hội lo lắng trong đêm. Nếu lo lắng về khả năng không ngủ được , quá trình tự tạo mất ngủ sẽ sảy ra. Tăng thức tỉnh sau khi bắt đầu ngủ dẫn tới chất lượng của giấc ngủ sụt giảm.
Do đó giả thuyết “domino” về khó ngủ từ lâu đã được cho là có ít nhất 1 nguyên nhân, đó là trầm cảm thời điểm mãn kinh. Người ta cho rằng giấc ngủ bị cản trở bởi các cơn bốc hỏa hoặc các nguyên nhân khác liên quan tới mãn kinh. Sự cản trở giấc ngủ dẫn tới mất ngủ rồi mất ngủ dẫn tới trầm cảm và trầm cảm làm mất ngủ nặng nề thêm.
Nguy cơ mất ngủ liên quan tới trầm cảm ở phụ nữ là 4.1 . Nguy cơ phát triển trầm cảm ở người có mất ngủ không giải quyết được trong 1 năm là 39,8 trong khi đó nguy cơ này chỉ là 1,6 ở nhóm bệnh nhân có mất ngủ đã được giải quyết. điều này cho thấy điều trị hoặc ngăn ngừa mất ngủ là biện pháp chính để ngăn ngừa khởi phát trầm cảm. Vì trầm cảm đã được ghi nhận là làm tăng nguy cơ sức khỏe liên quan tới nó, nên điều trị mất ngủ được cho là có lợi ích về mặt sức khỏe lâu dài.
Mối liên quan giữa mãn kinh và trầm cảm có thể do những thay đổi về vận mạch. Trong một nghiên cứu trên 476 phụ nữ , những phụ nữ quanh mãn kinh với triệu chứng vận mạch có nguy cơ bị trầm cảm cao gấp 4,39 lần . Một nghiên cứu khác trên 309 bệnh nhân sử dụng thang điểm đánh gía trầm cảm tiêu chuẩn và nồng độ estradiol , ghi nhận các cơn bốc hỏa với giấc ngủ bị đứt qũang. Không có mối liên quan trực tiếp nào giữa nồng độ estrogen và trầm cảm nhưng có mối liên quan giữa cơn bốc hỏa và giấc ngủ bị đứt quãng. Dữ liệu này ủng hộ cho giả thuyết “domino” của giấc ngủ bị đứt quãng trong mãn kinh , chính minh rằng các triệu chứng vận mạch gẩ ra bửi sự biến thiên dao động của nồng độ estrogen dẫn tới trầm cảm hơn là nồng độ estrogen thấp dẫn tới trầm cảm.
Sự đứt quãng giấc ngủ có thể liên quan tới sự thiếu hụt estrogen theo nhiều cách khác hơn là cơn bốc hỏa đơn thuần. Ví dụ các yếu tố tác động như stress, môi trường bất lợi sẽ có ảnh hưởng tiêu cực lên giấc ngủ sâu của bệnh nhân . Như vậy nhóm bệnh nhân có nguy cơ trầm cao sẽ không chỉ là bệnh nhân có bốc hỏa mà còn nhiều yếu tố khác gây đứt quãng giấc ngủ.
Tìm hiểu thêm về trầm cảm ở phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh:
Ý kiến của bạn